POZ ve STOPLAR

Posted by Vedat Konyalı on 10 Ağustos 2009 · 1 Yorum 

(EXPOSURE and STOPS)

POZ – EXPOSURE   (POZ DEĞERİ – EXPOSURE VALUE – EV)

DIYAFRAM – APERTURE   (A/AV)

ENSTANTANE – SHUTTER SPEED   (S/SS/TV)

ISO / ASA – DUYARKAT HIZI

Nedir bunlar? Fotoğrafa başladığımızda sık karşılaştığımız fakat anlamını ve ne işe yaradıklarını kolay oturtamadığımız kavramlar. Bu yazımızdan itibaren takipeden yazılarımızda bu konuları ayrı ayrı örnekleri ile işleyeceğiz..

POZ / EXPOSURE

Poz, en basit tanımı ile fotoğraf çekme süreci içerisinde fotoğrafın kayıt edileceği veya algılayacağı yüzeye (veya ortama) düşmesine izin verilen ışık miktarıdır.

Ister digital sensör çipleri olsun ister film yüzeyine kimyasal yolla uygulanmış gümüş grenleri olsun hepsi için aynı durum geçerlidir. Ekran, baskı veya slayt olsun, herhangi bir fotografik ortamdaki belirli bir bölgeye düşen ışık miktarı miktarı arttıkça yeniden üretilen / basılan o bölge daha aydınlık olacaktır. Gerçek dünyada parlaklığın değişkenliği gözümüzle algılayabildiüimizin çok üzerindedir.  Kumsalda gün ortasında herhangi bir nesnenin aydınlanma şiddeti (üzerindeki parlaklık) ay ışığında aydınlatılmış olmasına göre 4000 kez daha fazladır. Parlaklık ‘Exposure Value’ veya EV ‘Poz Değeri’ cinsinden ölçülür.

0 (sıfır) EV,  f:1.0 değerinde görüntünün 1 Sn pozlandığı şeklinde tanımlanır. 0 dan 1 adım yukarı veya 1 adım altı değişim iki faktörlük bir değişimdir. EV 1, EV 0  dan iki kez, EV3 sekiz misli daha parlaktır, EV -2 ise  1/4  ü kadar parlaktır.

STOP

Bir EV bir adım yukarı (ikiye katlama) veya aşağı (yarıya indirgeme) bir stop olarak adlandırılır.

Bu yazı sona erdiğinde öğrenilmesi gereken tek şey budur. Fotoğrafçılar ışık ve poz ayarları üzerinde stop değerleri ile konuşurlar. Bir stop, fotoğrafçılıkta, POZ ÜÇGENİ üzerinde her üç noktadan birisinin (ISO, Enstantane ve Diyafram) farklı ayarı/değeri ile ifade edilir. Bir fotoğrafçı olarak öğrenebileceğiniz en faydalı ve en önemli şey, ışık düzeylerine göre içinizde sezgisel duyarlılığınızın oluşmasıdır. Başka bir deyişle, fotoğraf makinesinin arkasına geçtiğinizde bir fotoğrafa bakarken  2/3 veya 1 stop yükseltilmesi / azaltılması gerektiğini görebiliyorsanız etkin ve başarılı bir fotoğrafçısınız demektir.

POZUN KONTROLÜ ve POZ ÜÇGENİ (exposure triangle)

Çok farklı parlaklık seviyelerini belirleyebilmek için makine sensörüne düşen ışık miktarını kontrol edebilmemiz gerekmektedir. Bunu poz üçgeninde yeralan bir veya daha fazla noktayı ayarlayarak yaparız. Bu üç nokta ISO, Enstantane ve Diyaframdır.

Diyafram,  genişleyince daha çok ışık, daralınca daha az ışık miktarlarının geçişine izin veren ayarlanabilir bir gözbebeği veya açıklıktır.

Estantane, sensörün (veya film, fotoğraf kagıdı) üzerine ışığın geçiş kapısıdır, ve sensörün daha az veya fazla ışık alması için değişik zaman süreleri ile açık kalabilir.

ISO, makine içindeki  filmin ışığa duyarlılığıdır.  Digital kameralarda, ‘kazanım’ veya sensör tarafından toplanan bilginin yüksekliği olarak ifade edilir. Filmin yoğun kullanıldığı günlerde, ISO değişikliği film değişikliği anlamına geliyordu. Her farklı hızdaki filmin farklı bir ISO değeri vardı. Filmin bitimine kadar bu ISO değeri aynen kullanılmak durumundaydı. Bugün ise, ISO değeri, sayısal kameralarda tek tuş basışı ile her bir poz için değiştirilebilmektedir.

Poz üçgenindeki bu üç değer pozu kontrol etmek için birlikte çalışır. Poz üçgeninin ortasında makienizin pozometresi (poz ölçeri) yeralır.

GÖZETİLMESİ GEREKEN DENGELER

Pozu kontrol etmek için kullanılan her bir yöntem farklı etkileri ile fotoğrafın üzerinde değişik sonuçlar üretirler:

Enstantaneyi artırmak ışığı azaltır ve hareketi dondurur. Ensantaneyi azaltmak daha fazla ışığın geçişine imkan verir, fakat perde açıkken hareketin netsiz çıkmasına neden olur (Hareketin uzaması). Düşük enstantane kullanımı nedeni ile hareketin uzaması veya hareket etkisi netsizliği Ingilizce Motion Blur olarak ifade edilir.

Diyaframın kapatılması duyarkat üzerine düşen ışığı azaltır, fakat alan derinliğini artırır, görüntü üzerindeki netleme keskinliğini artırır. Diyaframın açılması daha fazla ışık geçişine izin verir, fakat alan derinliğini azaltır, buda daha az netleme derinliği demektir. Alan derinliği kaynakalarda İngilizce Depth of Field olarak adlandırılır.

ISO, duyarkat üzerinde toplanan ışığı yükseltir. Fakat çipdeki kumlanma (noise) de daha yuksek ISO değerlerinde gittikçe artar. ISO için ingilizce ISO Sensitivity, Türkçe ‘de Duyarkat veya sayısal ifade ile Sesnör Hızı olarak anılmaktadır.

Bütün bu özellikler fotoğrafta yaratıcı amaçlar için kullanılabilir. Daha az alan derinliği portrelerde artistik bir karakter kazandırır, daha düşük enstantane kulanımı hareket hissi yaratır. Iyi bir fotoğrafın çekilmesi, fotoğrafçının gözüne hoş görünen bir karakterde ve poz üçgenindeki her bir değişkenin bilinçli bir tercihi / kullanımı ile iyi pozlanmmış bir görüntü ile sonuçlanır. Ayarların bilinnçli olarak değiştirilmesi, fotoğrafçı için yaratıcı seçenekler arasında bir denge kurmak demektir.

EV ÖDEVİ

1.Makinenizi elle çekim moduna alın (M), poz üçgenindeki üç değişkenin yerlerini bulun: ISO  – Enstantane (S/SS/TV) – Diyafam (A/AV)

2.Makinenizi full otomatik çekim moduna getirin, farklı çerçevelemeler yapınve deklanjöre yarım basın ve hangi poz ayarlarını önerdiğine bir bakın. Sonra Manual (M) çekim moduna gelin, önerilen ayarları elle yapın ve fotoğrafı çekin. Elle ayarları yapma konusunda kendinizdeki pratiğin geliştiğine ninana kadar çalıimayı tekrarlayın.

3.Yukarıdakı ödevdeki yöntemle, farklı çerçevelemelerde makinenin hangi poz değerini önerdiğine bakın. Fotoğrafı her bir poz kontrol değişkenini bir stop aşağı ve yukarı değiçtirerek ayarlamalar yapın. Sonuç fotoğrafların görüntülerindeki farklara bakın.

4.Siyah ve beyaz ağırlıklı kontrast sahnelerde (güneşli bir günde koyu gölgeler ve aydınlık kısımlar) pozlamad zorluk yasanacaktır. Otomatik ayarda çekin ve sonuca bakın. az veya fazla pozlanmış alanlarda detayı görebilmek için ne kadar elle ayarlama yapılması gerektiği konusunda bir fikir yürütün. Ne kadar doğru tahmi yapıyorsunuz alıştırma yapın.

5.Bu desleri sanatsal olarakda uygulayın. Kasıtlı olarak az ve fazla pozlanmış fotoğraflar (yüksek ve düşük anahtar fotoğraflar) veya az veya fazla pozlanmış alanlar olmaksızın otomatik pozlamalar üzerind değişüklikler yapın.

Vedat Konyalı

www.vedatkonyali.com

Atölye Çalışmaları Hakkında Bilgi Almak İçin TIKLAYINIZ

Kategori: TEMEL FOTOĞRAF